Hugo Raes (1929-2013)

vr 20/12/2013 - 15:04

De Vlaamse schrijver Hugo Raes is op maandag 23 september overleden. Dat liet zijn familie aan de redactie weten. Raes werd 84.

HUGO RAES IN VERGEET NIET TE LEZEN (1973)

Hugo Raes (°1929) was een Antwerpse onderwijzerszoon die zelf lange tijd werkzaam was in het rijksonderwijs. Astma-crisissen en de vroege dood van zijn vader wierpen een schaduw op zijn jeugd. Amerikaanse soldaten brachten hem bij de bevrijding in contact met de Engelstalige literatuur. Met Fernand Auwera, Jan Christiaens en Frans Buyens was hij actief in de culturele vereniging ‘De Nevelvlek’.

In 1957 debuteerde Raes bij De Bezige Bij met de verhalenbundel ‘Links van de helikopterlijn’. Zijn eerste roman ‘De vadsige koningen’ is in 1961 verschenen en maakt de balans op van een mislukt huwelijk. Deze “bewustzijnsroman” over de slapeloze nacht van een man, werd, net als het andere vroege werk, vooral in Nederland opgemerkt en geprezen. Een ik-verteller springt van de hak op de tak in een vertelling die niettemin als een cirkel is opgebouwd. Hans van Straten vergeleek de roman met het werk van Louis Paul Boon, met wie Hugo Raes derevolutionaire thematiek en de voorkeur voor een gefragmenteerde vorm gemeen had .

‘Hemel en dier’ (1964) was een tweeluik, waarin een sterk erotische liefde in een spanning tussen eros en thanatos desintegreert. In 1963 was Hugo Raes van zijn eerste vrouw gescheiden en hertrouwde hij met wie hijzelf altijd als zijn gelukkige muze heeft beschouwd. De roman 'Een faun met kille hoorntjes' (1966) vergroot zijn bekendheid en zijn faam. Het is een roman in collagevorm over een leraar en een schooljaar, waarin persoonlijke en mondiale gruwel in verwarrende perspectiefwisselingen op elkaar inwerken. Het boek vestigde definitief zijn naam. In 1968 werd de verhalenbundel ‘Bankroet van een charmeur’ tijdens de Nederlandse Boekenweek uitgeroepen tot het beste boek van 1967. In 1970 nam Hugo Raes voorlopig afscheid van het onderwijs, dat hij als een rem op zijn schrijversloopbaan beschouwde.

“Hugo Raes is bij voorkeur een schrijver van korte, spannende verhalen” merkte Paul de Wispelaere op. Hij toont een voorkeur voor het groteske en macabere. Door hun verbrokkeling lijken ook zijn romans op een reeks verhalen die door losse associatie tot een geheel zijn gesmeed. De zenuwachtige grilligheid van zijn proza werd in verband gebracht met jazzritmes en “action painting” en zijn thematiek met het existentialisme. Raes heeft steeds het spontane en avontuurlijke karakter van zijn schrijven in de verf gezet. Na zijn gelukkige tweede huwelijk en met de maatschappelijke veranderingen van de jaren zestig, sluipt er een optimistischer noot in zijn werk, maar de opstandigheid en de apocalyptische dreiging zijn niet verdwenen. Na de angst en absurditeit van de jaren vijftig bracht de protestgolf en de anarchistische subcultuur van het nieuwe decennium een nieuw elan. De herkenbare autobiografie verschuift naar de achtergrond. Het fantastische en de science-fiction krijgen in ‘Reizigers in de antitijd’ (1970) – over de reis van een gezin in tijd en ruimte - en ‘Het smaran’ (1973) een groter aandeel. In ‘Het smaran’ is de wereldgeschiedenis in al zijn gruwel zichtbaar. Deze romans kregen een allegorische lading mee.

Voor ‘De lotgevallen' kreeg Hugo Raes in 1969 de Lucy B en C.W. van der Hoogtprijs. ‘Het smaran’ werd bekroond met de Dirk Martensprijs van de stad Aalst en in 1975 met de Driejaarlijkse Staatsprijs voor het proza. In de jaren tachtig, na enkele zwakkere romans, daalde de belangstelling en waardering voor zijn werk. Voor ‘De strik’, een realistischer novelle over het onderwijs, was er opnieuw kritische waardering. In 2001 bracht uitgeverij Atlas enkele herdrukken uit en ‘Aquarel van de tijd’, een bundel met nieuwe verhalen, herinneringen en schetsen. In 2007 werd een literaire kring opgericht, met de bedoeling de belangstelling voor het werk van Hugo Raes nieuw leven in te blazen.

Bron : Johan De Haes www.cobra.be

Motivering
Dit artikel heb ik gepost omdat Hugo Raes een opmerkelijk auteur was. Het artikel is als een soort eerbetoon aan de goede schrijver die Vlaanderen verloren is.